Het is zover. Na het overlijden van papa is het nu ook jouw tijd om te gaan. We gaan de laatste dagen of hooguit weken in. Je ligt in het verpleeghuis, waar je nu precies vier jaar woont, in je eigen bedje en slaapt. Eten en drinken gaat nauwelijks meer. Een enkele keer heb je nog een helder moment, maar ook die worden steeds minder. Jouw naderende einde brengt me in verwarring. Ik voel me weer dat kleine meisje dat haar moeder zo hard nodig heeft. Ik voel weer de liefde die ik toen voelde. Zo heel lang geleden. Alsof alle andere tijden voor even zijn verdwenen uit mijn hoofd, zo voel ik alleen nog de enorme warmte, de enorme liefde die je óók had. Voor ons, je kinderen, maar ook voor anderen die dat nodig hadden. Papa zei dat je ook toen al vaak zo hard kon zijn. Mijn herinneringen raken dat niet. Pas later toen ik meer bewuste herinneringen ging maken, kon ik ook die momenten registreren. Was je onbedoeld hard? Was je egoïstisch? Je was je er niet van bewust en vond het de normaalste zaak van de wereld. Misschien deed je gewoon wat je eigen ouders ook deden en waar jij niet echt last van leek te hebben. Misschien leek je gewoon ook in dat opzicht op hen. Wat dan ook. Naast de harde momenten was er ook die andere kant. De warme en lieve kant. En eerlijk is eerlijk, die kant was net zo groot, alleen zagen wij die misschien minder. Steeds minder.
Nu je zo hulpeloos in je bed ligt en zoekt naar de weg om je over te geven aan de oneindigheid, voel ik de harde kant niet meer. Ik voel de lieve moeder. De ongecompliceerde warmte. Deze moeder heb ik zo vaak moeten missen. Ik kan de gedachte niet verdragen dat ik haar straks nooit meer zal zien. Nooit meer zal horen “dag meisje, wat fijn dat je er bent”. Soms was je zo blij als ik binnenkwam dat de tranen in je ogen stonden. De moeder die ik zo hard nodig heb gehad. Waar ik ondanks alles zo’n sterke band mee had. Was het een overlevingsmechanisme dat ik me als kind al zoveel mogelijk conformeerde aan haar gevoel voor goed en fout? Wilde ik haar goedkeuring en liefde krijgen door in zoveel opzichten op haar te lijken of te willen lijken? Ja ik heb bewondering voor de dingen die ze deed. Ik ken geen sterkere vrouw als zij. Ik ken niemand die haar doelen zo meedogenloos en met zoveel passie nastreefde als zij. Die zich niet terug liet schrikken voor de gevolgen van de keuzes die voor haar de enige juiste waren. Ongeacht de prijs die ze daarvoor moest betalen. Ze heeft ooit gezegd dat het haar tien jaar heeft gekost om over het einde van haar relatie met papa heen te komen, maar dat wil niet zeggen dat ze liever een andere keuze zou hebben gemaakt. Ze nam de pijn en het verdriet erbij. Dat ze de mensen om haar heen, papa en ons, evenzoveel verdriet deed was het ‘onvermijdelijke’ gevolg van haar keuzes. Het was niet anders en wij moesten er maar mee leren omgaan. De confrontatie met mijn boek waarin ik mijn verhaal, ons verhaal neerschreef was niet makkelijk voor haar. Ze had haar ogen gesloten voor onze kant van haar keuzes, onze pijn en wilde dat liever zo houden. Het was destijds haar bewuste keuze om ons achter te laten, voor haar was het de enige weg. Ze had focus. Dat wel. Bewonderenswaardig? Zeker. Egoïstisch? Absoluut. Narcistisch zelfs? Lijkt me wel. Maar dat betekende voor haar niet dat ze niet van ons hield. Ze hield zielsveel van haar kinderen én van papa. Maar nog meer van haarzelf, altijd nog meer van haarzelf.
Lieve mam, in de kern, in ons diepste wezen, daar waar alleen de pure goddelijke waarheid is, daar zit mijn liefde voor jou. Voor mijn allerliefste mooie warme moeder. Die ik zoveel vaker had willen voelen. Dat is de moeder die ik zo vreselijk ga missen. Goede reis lieve mam. Ik hou van je met heel mijn hart.